انواع موتور آسانسور و نکات مهم برای خرید هر کدام

بررسی مزایا، معایب و نکات مهم برای خرید انواع موتور آسانسور

انتخاب نوع موتور برای آسانسور، یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که در طراحی و ساخت آسانسور برای یک ساختمان گرفته می‌شود. موتور آسانسور، علاوه بر تأثیر بر عملکرد و سرعت آسانسور، بر طول عمر، هزینه نگهداری و همچنین ایمنی آن نیز مؤثر است.
با توجه به تنوع ساختمان‌ها و نیازهای مختلف کاربران، انواع مختلفی از موتورهای آسانسور طراحی و تولید شده‌اند. هر کدام از این موتورها دارای ویژگی‌ها و مشخصات فنی منحصر به فردی هستند؛ که آن‌ها را برای کاربردهای خاصی مناسب می‌سازد.
در این مقاله از آریا سهند رها، به معرفی انواع موتورهای آسانسور، نحوه کارکرد آن‌ها و همچنین عوامل مؤثر در انتخاب و خرید هر یک خواهیم پرداخت.

موتور آسانسور چیست؟

به طور کلی، موتور آسانسور، یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده‌ی این سیستم است که وظیفه‌ی تأمین نیروی محرکه‌ی لازم برای حرکت کابین آسانسور را بر عهده دارد. با این حال، انتخاب نوع موتور مناسب، تاثیر مستقیمی بر عملکرد، ایمنی و طول عمر آسانسور دارد. نحوه عملکرد انواع موتور آسانسور به چند مرحله دریافت فرمان، تعیین جهت حرکت، فعال شدن موتور، حرکت کابین، و توقف دقیق تقسیم می‏شود.
در عملکرد موتور، هنگامی که دکمه فراخوانی آسانسور فشرده می‌شود، سیگنالی به تابلو فرمان ارسال می‌شود. سپس، تابلو فرمان بر اساس درخواست، جهت حرکت (بالا یا پایین) را تعیین می‌کند. بنابراین، موتور با توجه به جهت حرکت، شروع به چرخش می‌کند. سپس، چرخش موتور باعث حرکت طناب‌ها و در نتیجه حرکت کابین می‌شود. در نهایت، با رسیدن کابین به طبقه مورد نظر، موتور متوقف شده و کابین در سطح دقیق طبقه قرار می‌گیرد.
یکی از مهم ترین تصمیمات هنگام نصب و راه اندازی یک آسانسور، انتخاب نوع موتور بر اساس نیازهای آسانسور و ساختمان است. به عنوان مثال، ظرفیت آسانسور یکی از مهم ترین مواردی است که بر انتخاب توان و نوع موتور مورد استفاده برای آسانسور تاثیرگذار است.

انواع موتور آسانسور و مزایا و معایب هر کدام

به طور کلی، موتورهای آسانسور به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ که در ادامه به بررسی ویژگی های انواع موتور آسانسور و مزایا و معایب هر کدام می پردازیم.

1. موتورهای کششی (Traction Motors)

در این نوع موتورها، یک طناب فولادی به دور فلکه‌ای متصل به موتور پیچیده شده است. بنابراین با چرخش فلکه، طناب کشیده شده و کابین آسانسور را به بالا یا پایین حرکت می‌دهد. حال موتورهای کششی آسانسور نیز خود به دو دسته موتورهای گیربکسی و گیرلس تقسیم می‏شوند.
موتورهای گیربکسی، از یک گیربکس برای افزایش گشتاور و کاهش سرعت خروجی استفاده می‌کنند. و در موتورهای گیرلس (بدون گیربکس)، از یک موتور AC با سرعت متغیر استفاده می‌شود؛ و نیازی به گیربکس نیست.
از مزایای انواع موتورهای کششی میتوان به راندمان بالا، سرعت بالا، قابلیت حرکت نرم و روان و طول عمر بالا اشاره کرد. درمقابل، هزینه اولیه‌ی بالاتر نسبت به موتورهای هیدرولیکی و نیاز به فضای بیشتری برای نصب از معایب موتورهای کششی آسانسورها هستند. بنابراین، در انتخاب نوع موتور آسانسور، لازم است علاوه بر ویژگی های هر موتور به مزایا و معایب آن نیز دقت کرد؛ و بر اساس نیاز های خود یکی را انتخاب نمود.

اجزا انواع موتور کششی آسانسور

• فلکه کششی (Sheave): طناب فولادی به دور این فلکه پیچیده شده و با چرخش آن، کابین آسانسور حرکت می‌کند.
• شفت (Shaft): به فلکه متصل است و نیروی چرخشی موتور را به فلکه منتقل می‌کند.
• گیربکس (Gearbox): در موتورهای گیربکسی، گشتاور موتور را افزایش داده و سرعت آن را کاهش می‌دهد.
• کوپلینگ (Coupling): موتور را به شفت متصل می‌کند.
• ترمز (Brake): در مواقع اضطراری یا هنگام توقف، کابین را نگه می‌دارد.
• سیستم کنترل (Control System): سرعت و جهت حرکت موتور را کنترل می‌کند.

2. موتورهای هیدرولیکی (Hydraulic Motors)

نحوه عملکرد موتورهای هیدرولیکی به این صورت است که؛ یک پمپ هیدرولیکی روغن را به یک جک هیدرولیکی پمپ می‌کند. سپس با افزایش فشار روغن، جک بالا رفته و کابین را به سمت بالا حرکت می‌دهد. از مزایای موتورهای هیدرولیکی، میتوان به نصب آسان‌تر نسبت به موتورهای کششی، هزینه اولیه‌ی کمتر و قابلیت تحمل بارهای سنگین‌تر اشاره کرد. با این حال، سرعت پایین‌تر نسبت به موتورهای کششی، راندمان پایین‌تر، نیاز به تعویض روغن هیدرولیک به صورت دوره‌ای و محدودیت در ارتفاع حرکت نیز از معایب انواع موتورهای کششی هستند.

اجزا موتور هیدرولیکی آسانسور

• پمپ هیدرولیکی (Hydraulic Pump): روغن را به داخل جک هیدرولیکی پمپ می‌کند.
• جک هیدرولیکی (Hydraulic Jack): با افزایش فشار روغن، کابین را به بالا می‌برد.
• شیر کنترل (Control Valve): جریان روغن را کنترل کرده و جهت حرکت کابین را تعیین می‌کند.
• مخزن روغن (Oil Tank): روغن هیدرولیک را در خود جای می‌دهد.

مشخصات فنی مهم انواع موتور آسانسور

• قدرت موتور (Power): بر حسب کیلووات (kW) بیان می‌شود و نشان‌دهنده‌ی توان موتور برای حرکت دادن کابین است.
• گشتاور (Torque): گشتاور موتور، نیروی چرخشی است که موتور تولید می‌کند و بر حسب نیوتن‌متر (Nm) اندازه‌گیری می‌شود.
• سرعت موتور (Speed): سرعت چرخش روتور موتور بر حسب دور در دقیقه (rpm) بیان می‌شود.
• راندمان (Efficiency): نسبت توان خروجی به توان ورودی موتور را نشان می‌دهد.
• ولتاژ و فرکانس (Voltage and Frequency): مشخصات الکتریکی موتور را نشان می‌دهد.
• درجه حفاظت (Protection Class): میزان مقاومت موتور در برابر نفوذ آب و گرد و غبار را مشخص می‌کند.

نکات مهم در انتخاب و خرید موتور آسانسور

به طور کلی، از عوامل موثر در انتخاب نوع موتور آسانسور می‏توان به ظرفیت بار، سرعت حرکت، ارتفاع ساختمان، تعداد توقف ها و بودجه اشاره کرد.
برای آسانسورهای با ظرفیت بار بالا، موتورهای هیدرولیکی مناسب‌تر هستند. در مقابل، برای آسانسورهای پرسرعت، موتورهای کششی گیرلس بهترین گزینه هستند. همچنین، برای ساختمان‌های بلند، موتورهای کششی مناسب‌تر هستند. در نهایت، برای ساختمان‌هایی با تعداد توقف زیاد، موتورهای کششی با کنترل فرکانس متغیر (VFD) بهتر عمل می‌کنند.
قیمت و هزینه لازم برای خرید موتور آسانسور، یکی از مهم ترین موارد تعیین کننده در انتخاب و خرید انواع آن است. با این حال، هزینه اولیه‌ی موتورهای هیدرولیکی کمتر است، اما هزینه‌های نگهداری موتورهای کششی در درازمدت کمتر است. در ادامه به مهم ترین نکاتی که هنگام خرید موتور آسانسور باید به آن توجه کرد، می‏پردازیم.
• قدرت موتور: باید با ظرفیت بار و سرعت مورد نظر مطابقت داشته باشد.
• گشتاور: نیروی چرخشی موتور که برای حرکت دادن کابین لازم است.
• راندمان: نشان‌دهنده‌ی بازدهی انرژی موتور است.
• ولتاژ و فرکانس: باید با برق ساختمان سازگار باشد.
• درجه حفاظت: میزان مقاومت موتور در برابر عوامل محیطی مانند گرد و غبار و رطوبت.
• برند و کیفیت: از برندهای معتبر و باکیفیت استفاده کنید.
• گارانتی و خدمات پس از فروش: وجود گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر بسیار مهم است.
• هزینه: هزینه موتور، نصب و نگهداری را در نظر بگیرید.
• مصرف انرژی: موتورهای با راندمان بالا، مصرف انرژی کمتری دارند.
• سروصدا: موتور باید کم‌صدا و آرام باشد.
• ایمنی: موتور باید دارای استانداردهای ایمنی لازم باشد.
• مشاوره با متخصص: قبل از خرید، حتما با یک متخصص آسانسور مشورت کنید.
• مقایسه قیمت‌ها: قیمت‌های مختلف را مقایسه کنید و بهترین گزینه را انتخاب کنید.
• توجه به استانداردها: موتور باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی باشد.
سخن پایانی
انتخاب نوع موتور آسانسور، یک تصمیم مهم است که باید با توجه به نیازهای خاص هر پروژه انجام شود. بهتر است برای انتخاب بهترین گزینه، با یک متخصص آسانسور مشورت کنید.